Generatie X en hun kernwaarden: ‘Verloren Generatie’ aan de top
Gepubliceerd op 31-10-2016
In deze serie van blog posts neem ik vier verschillende generaties onder de loep en ben ik op zoek naar de drijfveren en kernwaarden van generaties op de Nederlandse arbeidsmarkt. Waar hebben of krijgen HR managers en Recruitment managers mee te maken? De babyboomers, generatie X, Y en Z. Wat zijn de kernwaarden van elke generatie, waarom hebben zij die en hoe uiten die zich op de werkvloer? In deze blog post deel 2: Generatie X: de ‘Verloren Generatie’ aan de top.
Zoals beschreven in de vorige blog post Generatie Babyboom bestaat een generatie uit een groep leeftijdgenoten die drie belangrijke overeenkomsten vertonen. Ze zijn opgegroeid onder vergelijkbare omstandigheden in dezelfde tijdsgeest, hebben daar ongeveer dezelfde reactie op en bevinden zich in dezelfde fase van hun fysieke en emotionele ontwikkeling. Gebeurtenissen in de wereld spelen een grote rol tijdens de vormingsjaren van puber tot volwassene. Vooral de ontwikkeling van normen en waarden op persoonlijk vlak komt hier tot stand. En juist die waarden vormen de basis van cultuur.
De Babyboomers (1941-1955) groeiden op in een steeds welvarender land. Met name zelfontplooiing en het vrije moraal vierden hoogtij tijdens de puberjaren van Generatie Babyboom. Generatie X is geboren in 1955-1970. Deze generatie heet ook wel de Verloren Generatie. Zij groeiden op in een tijd van economische crisis. Deze crisis ontaardde in grote jeugdwerkloosheid. Voor pas afgestudeerden leek het vinden van een baan als het zoeken naar een speld in een hooiberg. Waar Babyboomers hun plek in de maatschappij ooit met protest opeiste in de roerige jaren ‘60, was generatie X zoekende naar haar plek. Anders dan verwacht protesteerde Generatie X niet. Zij ontwikkelden, misschien wel dankzij de crisis, een zelfredzame no-nonsense mentaliteit. Generatie X hecht aan waarden als nuchterheid, zelfstandigheid, relativisme en individualisme.
Door deze mate van zelfstandigheid ontwikkelde Generatie X een andere levensloop dan de Protestgeneratie. Men trok het ouderwetse plaatje van trouwen en jong kinderen krijgen steeds meer in twijfel. Zo werd er onder andere geëxperimenteerd met verschillende manieren van liefdesrelaties. Het fenomeen latten (living apart together), waarbij je een monogame relatie hebt maar niet samenwoont, deed haar intrede in de samenleving. Sinds de jaren ’60 wonen hoogopgeleide mannen en vrouwen steeds vaker samen zonder trouwen en kinderen te krijgen. Volgens cijfers van het Centraal Bureau van Statistiek is dit vooral opleidingsniveau gerelateerd. Hoogopgeleide vrouwen stellen het moederschap vaker uit dan laagopgeleiden. Daarnaast maakten vrouwen vanaf de jaren ’60 steeds meer gebruik van anticonceptiemiddelen zoals de pil. Vrouwen in generatie X werden daardoor nog minder afhankelijk van hun man en streden voor vrouwelijk leiderschap op de arbeidsmarkt.
De X-er staat midden in het leven. Op de arbeidsmarkt is de X-er zeer gedreven, hij of zij wil vooruitgang boeken en verder leren zonder teveel beperkingen van generatie Babyboom. Zij zijn in hun leidende rol bereid om jongere generaties steun te bieden. Generatie X werkt samen op de werkvloer met de Pragmatische Generatie (1970-1980). De 30’ers en 40’ers van nu bekleden de middenposities in het bedrijfsleven. De Pragmatische Generatie werd zeer vrijgelaten door hun ouders. Dit was een van de eerste generaties waar zelfontplooiing en je eigen ding doen misschien wel op nummer een stond. Zij zijn hierdoor direct, open, concreet en doen het liefst dingen die dicht bij hun hart liggen. Generatie X gaat op verschillende punten anders te werk dan de Babyboomers. Zo is de X-er inmiddels thuis in digitaal werken, bijvoorbeeld met Slack, of Skype of Google Drive. Deze generatie veranderde eindeloos polderen in korte meetings en digitaal vergaderen. De X-er werkt graag flexibel. Zo kreeg het nieuwe werken steeds meer vorm. Voortaan kon je steeds meer zelf bepalen waar, hoelang en op welke plek je werkt. De meeste X-ers weten goed waar hun sterke en zwakke punten liggen. De X-er is zelfbewust en raakt dan ook niet snel van zijn à propos door kritiek.
Zoals in het artikel Generatie Babyboom beschreven is de leiderschapsoverdracht van de Babyboomers naar de X-er iets positiefs volgens Generatie X. Het gebrek aan communicatieve- en digitale vaardigheden en het eindeloos polderen is een doorn in het oog van de X-ers. Daarnaast hebben de leiders van nu te maken met het toetreden van Generatie Y (1980-1994) op de arbeidsmarkt. Een opvallend verschil is dat de X-er extrinsieke doelen zoals geld en status minder belangrijk vindt dan Generatie Y. Een voorzichtige conclusie zou kunnen zijn dat de X-er opgroeide in een tijd van economische crisis. Zij leerden met weinig geld veel uit het leven te halen. Generatie Y groeiden daarentegen op in een tijd met eindeloos veel mogelijkheden. Kinderen werden meer verwend en kregen veel aandacht van hun ouders. Ook het nastreven van autoritair gezag is voor de Y-er minder belangrijk ten opzichte van generatie Babyboom en X. Voor generatie Y staat iedereen meer op gelijke voet en is autoriteit niet vanzelfsprekend.
Al deze verschillen zijn onder andere te danken aan maatschappelijke veranderingen. Zo speelt vooral de digitalisering een grote rol tussen alle generaties en daarmee het veranderen van werkstijlen. De Babyboomers werkten met massamedia, maar specialiseerden zich niet in de nieuwe media. Generatie X was de eerste generatie aan de top in een tijd van digitalisering. Zij groeiden niet op met nieuwe media, maar maakten dit snel eigen. De Pragmatische Generatie gebruikt technologie met kanalen als LinkedIn, Facebook en Twitter veelal om het netwerken te bevorderen. Toch zijn het de Y-ers die het meeste werken met nieuwe media als FaceBook, Instagram en WhatsApp. Zij groeiden bijna volledig op in een digitale wereld. De Y-er brengt met zijn of haar digitale creativiteit nieuwe competenties in de arbeidsmarkt, die weer van grote invloed zijn bedrijfsleven. Generatie X gebruikt technologie enkel ter ondersteuning. Voor Generatie Y biedt technologie juist aanvullingen die zij waarschijnlijk in haar latere leiderschap doorvoert.
De komst van generatie X bracht al met al veel teweeg op de arbeidsmarkt. Waarden als nuchterheid, flexibiliteit en gedrevenheid kenmerken de X-er. Het bedrijfsleven veranderde door het ontstaan van het nieuwe werken. Toch zal de X-er, en daarmee ook de Pragmatische Generatie, zich moeten blijven verdiepen in digitalisering in het bedrijfsleven. Generatie X zal mee moeten gaan met de gedachtegang van generatie Y. Deze generatie is gewend overal online te werken en zo in verbinding te staan met anderen. Generatie X kan op werkgebied juist gebruik maken van het grote online-netwerk van de Pragmatische Generatie en Generatie Y. Leiders van generatie X kunnen de Y-er op een slimme manier inzetten binnen het bedrijf. Generatie X is met haar kennis en ervaring nog steeds van absoluut belang binnen het bedrijfsleven. Zo schreven wij eerder al dat generatie X de jongere generaties veel kan leren. Op die manier is er weinig sprake van een generatiekloof en zijn de competenties van verschillende generaties op de werkvoer optimaal benut.